Kadınların Çığır Açan 9 Buluşu

Düzenli yazarımız Eren Şahin yazdı.

Bu listedeki kadın mucitlerin çoğu yaşamlarında icatları nedeniyle ilgi görmedi veya bu icatları pazarlayamadı; fakat hepsi, şüphesiz kendi alanlarında teknolojinin ilerlemesine katkıda bulundu. Dünya tarihi tıpkı bu kadınlar gibi arka planda kalan, konuşulmayan, belki çekinen, bastırılan ve imkân bulamayan kadınlarla dolu. Göz önünde olmasalar da, kendi yöneticilerini seçebilmek için 20. yüzyıla kadar bekleseler de, kendilerine ait bir odaları olmasa da bu şartlar altında yürüttükleri çalışmalar ve dünyaya yaptıkları katkılar çok büyüktür. Hayatlarını ortaya koyarak bilimi ve gelişmeyi bırakmamış birçok kadın ismini tarihe kazımıştır. İki ayrı dalda Nobel ödülüne layık görülen ilk insan ve kadın olan Marie Curie, yaşamı boyunca kömür ve virüslerle ilgili çalışmaları takdir edilmiş fakat DNA’nın yapısının anlaşılmasına yaptığı katkı öldükten sonra anlaşılmış olan Rosalind Franklin, edebiyatta kadının ne kadar başarılı olduğunu gösteren Jane Austen, dünyanın ilk bilgisayar programcısı olan Ada Lovelace ve daha nicesi…

1. Cankurtaran Salı / Can Salı

1880’lerin başlarında, yeni bir Avrupalı göçmen dalgası Amerika Birleşik Devletleri’ne yelken açarken, Maria E. Beasley adlı bir Philadelphia mucidi geliştirilmiş bir cankurtaran salı tasarladı. 1870’lerin düz can sallarından farklı olarak Beasley’in salında, gemiyi terk etmek zorunda kaldıklarında insanları acil durumlarda içeride tutmaya yardımcı olacak korkuluklar vardı. Beasley ilk cankurtaran salı tasarımının 1880’de hem Birleşik Devletler’de hem de Büyük Britanya’da patentini aldı ve 1882’de salın güncellenmiş bir versiyonu için ikinci bir ABD patenti aldı. Cankurtaran salına ek olarak, aynı zamanda bir ayak ısıtıcısı, bir akım jeneratörü ve bir varil çemberleme makinesi icat etti ve hayatı boyunca toplam 15 ABD patenti ve en az iki Büyük Britanya patenti aldı.

2. Katlanabilir Yatak

1885’te, Sarah E. Goode adlı bir Chicago mucidi ve mobilya mağazası sahibi “dolap-yatak” için bir patent aldı. Yeni ürün, kullanıcıların küçük bir dairede yerden tasarruf etmesine olanak sağlayan, yatağa dönüşen bir masaydı. Goode’un icadı, 20. yüzyıla ait açılır-kapanır Murphy yatakları ve çekyatlardan önce icat edilmiş bir üründü. Köleliğin içinde doğan ve iç savaştan sonra özgürlüğünü kazanan Goode, “dolap-yatak”ı ile ABD Patent ve Marka Ofisi ile patent alan ve icat eden ilk siyahi kadınlardan biri oldu.

3. Bulaşık Makinesi

Josephine G. Cochrane’in, bir bulaşık makinesi icat etme fikri aklına geldiğinde Cochrane, Illinois, Shelbyville’de yaşayan zengin bir sosyetikti. Cochrane, malikanesinde ev işleri yaptırmak için hizmetçiler çalıştırırdı ancak bazı hizmetçilerin yanlışlıkla ince porselenleri çatlattığını keşfettiğinde onları kendi başına yıkamaya başladı. Cochrane, ev işlerine kısa süre maruz kalmıştı fakat bu durumdan hiç memnun değildi. Onun için bulaşıkları yıkayabilecek bir makine yapmaya karar verdi. Sonuç olarak, Cochrane’in 1886’da patentini aldığı makine ilk ticari olarak başarılı bulaşık makinesiydi. Bulaşık makinelerinin önceki denemelerinde makinelerde temizliği sağlamak için “Scrubber” adında bir sistem, kimyasal teknikler kullanarak temizlik yapan bir mekanizma, kullanılmıştı. Ancak Cochrane’in tasarımı, bulaşıkları temizlemek için su basıncı kullandığı için daha etkiliydi. Patent güvencesi ile Cochrane’in Crescent Çamaşır Makinesi Şirketi’ni kurdu. Makine çoğu ev için çok pahalı olduğu için, Cochrane bulaşık makinelerinin çoğunu otellere ve restoranlara sattı.

4. Araba Isıtıcısı

Bir otomobil ısıtıcısının patentini alan ilk kişi, Chicago’da bir mühendis olan Margaret A. Wilcox’tu. Wilcox’un 1893’te yaptığı tasarımında, yolculuk sırasında sürücüleri ve yolcuları sıcak tutmak için otomobilin motorundan gelen ısıyı kullandı. Daha sonra mühendisler, ısıyı ayarlamayı kolaylaştırarak bu fikri geliştirdiler. Wilcox’un diğer icatları, aynı şekilde anlaşılmayan birleşik bir çamaşır-bulaşık makinesini içeriyordu. Wilcox sayesinde artık sisli ve soğuk havalarda camlar buğulanmadan güvenle araç kullanılabiliyor, ayarlanabilir ısı sayesinde de daha rahat bir sürüş deneyimi elde edilebiliyor.

5. Beslenme Sondası/ Nazogastrik Sonda

Bessie Blount kimliği fotoğraftan belirlenemeyen gaziyi yazı yazarken yönlendirirken bir fotoğraf | Kaynak: https://www.postnewsgroup.com/nurse-bessie-blounts-therapies-and-invention-help-wounded-wwii-vets/

Bessie Blount Griffin olarak da bilinen Bessie Virginia Blount, Amerikalı bir hemşire, fizik tedavi uzmanı, mucit, el yazısı uzmanı ve muhtemelen Scotland Yard’ın Belge Bölümü’nde eğitim gören ilk Siyah kadındı. 1940’larda, New York City Bronx Hastanesinde 2. Dünya Savaşı gazileriyle birlikte çalışmış ve burada amputasyonlu gazilere ağızları ve ayaklarıyla okuma ve yazma öğretti. Blount, bu çalışma sırasında hastalarının kendilerini beslemek için kullanabilecekleri bir cihaz icat etti. Blount’un icadı, bir hastanın kendi kendine yemek yiyemediği durumlarda tüpten yiyecek gelerek hastayı besleyen bir mekanizmaydı. Tasarımın bir kısmının patentini 1948’de aldı, ardından 1951’de dini bir liderin tavsiyesi üzerine icadın haklarını Fransız hükümetine verdi. Buluşu, hasta ağızdan yiyecek alamazsa kişinin burnuna veya midesine yerleştirilebilen modern beslenme tüplerinin yolunu açtı. Beslenme tüpünün patentini aldıktan sonra Blount, mucitliğe devam etti ve adli el yazısı analisti olmaya karar verdi.

6. Çelik Yelek

Stephanie L. Kwolek, Wilmington’daki Öncü Araştırma Laboratuvarında çalışırken sentetik lifler üreten bir kimyacıydı. Yarattığı en ünlüsü, güçlü, hafif ve ısıya dayanıklı bir sentetik elyaf olan Kevlar’dı (Çelik Yelek). Kwolek, Kevlar üretim sürecini 1966’da patentledi. Kevlar kurşun geçirmez yeleklerde ve diğer koruyucu ekipmanlarda kullanılıyor ve aynı zamanda şirketlerin kansere neden olan malzemeyi yeniden ölçeklendirmeye başladıkları 1970’lerden beri asbestin yerini aldı.

 7. Ev Güvenlik Sistemi

Marie Van Brittan Brown, kocası Albert Brown ile birlikte 1969’da ilk ev güvenlik sisteminin patentini almış olan New York’ta bir siyah hemşire ve mucitti. Brown, güvenlik sistemi fikrini buldu çünkü kendisi ve kocası bir elektronik teknisyeni olarak uzun saatler boyunca çalışıyordu ve sık sık evlerine dönerken ve gece geç saatlerde yalnız başına kalıyordu. Brown’un icat ettiği sistem, kapısındaki dört farklı gözetleme deliğinden görüntüleri yakalayabilen bir kamera, kamera görüntülerini görüntülemek için TV monitörleri ve kapısının dışındaki herhangi biriyle konuşmasına olanak tanıyan iki yönlü mikrofon içeriyordu. Ayrıca, kapıyı uzaktan açmak için bir uzaktan kumanda ve polisi veya güvenliği uyarmak için bir düğme de vardı. Bu sistem, modern güvenlik sistemlerinin önünü açmış ve ondan sonra gelen en az 32 patent başvurusunda yer almıştır.

8. Katarakt Tedavisi

Patricia E. Bath, oftalmoloji ihtisasını tamamlayan ilk siyahi Amerikalı ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bir tıbbi cihazın patentini alan ilk siyah kadın doktordu. Onun icat ettiği cihaz, gözdeki görme kaybına yol açabilen bulanık lekeler olan kataraktı ortadan kaldıran Laserphaco Probe adında bir cihazdı. Bath’ın kataraktı ortadan kaldırmanın yeni yolu, önceki yöntemlere göre daha hızlı, daha doğru ve daha az invazivdi. Prosedürle ilgili ilk ABD patentini 1988’de aldı, ardından Japonya, Kanada ve Avrupa’daki patentlere ek olarak yaşamı boyunca katarakt giderme yenilikleriyle ilgili dört ABD patentini daha aldı. 76 yaşında hayatını kaybetti.

9. Kök Hücre İzolasyonu

1991’de Palo Alto’da çalışırken, Asyalı Amerikalı bilim insanı Ann Tsukamoto, 1991’de kan oluşturan kök hücreleri izole etmenin ilk yönteminin patentini alan ekibin bir parçasıydı. Tsukamoto, kanser tedavilerinin geliştirilmesine yardımcı olan kök hücre araştırması için toplam 12 ABD patentine sahiptir. Tsukamoto’nun keşfi ve yeniliği sayesinde kök hücre araştırmaları ilerliyor ve kan kanserleri ve otoimmün hastalıklar gibi hayatı tehdit eden çeşitli hastalıkları olan insanları tedavi etmek için kan kök hücre nakilleri kullanılıyor.

Ann Tsukamoto | Kaynakça: https://seejane.org/profile/ann-tsukamoto/
Kaynakça:
  1. 9 Groundbreaking Inventions by Women. HISTORY. (2021). Retrieved 6 March 2021, from https://www.history.com/news/women-inventions.

Yazar